«Πόσο περισσότερο θα ζούσες αν ανέπνεες καθαρό αέρα;». Με αυτό το αμείλικτο ερώτημα υποδέχεται τους διαδικτυακούς επισκέπτες του το Air Quality Life Index (AQLI), ένα παρατηρητήριο της καθημερινής ποιότητας του αέρα παγκοσμίως που λειτουργεί υπό τη σκέπη του Πανεπιστημίου του Σικάγου. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα συμπεράσματά του, η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πιο θανατηφόρα και από το κάπνισμα, και από τα τροχαία, και από τον HIV.
Ο καθηγητής στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντής στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Νικόλαος Μιχαλόπουλος, μιλώντας στα «ΝΕΑ», προσεγγίζει τις διαστάσεις του προβλήματος – υπό το πρίσμα και των πρόσφατων καταστροφικών πυρκαγιών – που, όπως είναι φυσικό, αγγίζει και την Ελλάδα.
«Εχουμε περίπου επτά εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως από την ατμοσφαιρική ρύπανση σε παγκόσμιο επίπεδο. Για την Ελλάδα έχει εκτιμηθεί ότι οι πρόωροι θάνατοι από την ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ετησίως γύρω στις 10.000-12.000», σημειώνει ο καθηγητής.
Τι είναι εκείνο, όμως, που επιβαρύνει τόσο την ατμόσφαιρα ώστε να προκαλεί τη ραγδαία επιδείνωση της υγείας που επιφέρει τελικά τον πρόωρο θάνατο; «Τα αιωρούμενα σωματίδια», απαντά ο ίδιος.
«Κατά 90%-95% είναι η περιεκτικότητα στα υπέρλεπτα αιωρούμενα σωματίδια. Εχουμε συμμετοχή και από το διοξείδιο του αζώτου, αλλά η κύρια πηγή – κατά 95% – είναι τα αιωρούμενα σωματίδια που παράγονται από ανθρωπογενείς και από φυσικές πηγές. Αλλά τα πιο επικίνδυνα, τα υπέρλεπτα, είναι κυρίως από ανθρωπογενείς πηγές. Δηλαδή, αυτοκίνητα, βιομηχανίες, παραγωγή ενέργειας, γενικώς όπου έχουμε καύσεις. Και επιπλέον είναι από τη γεωργία. Αρα είναι οι καύσεις – γενικά η καύση ορυκτών καυσίμων -, η γεωργία και ένα ποσοστό γύρω στο 25% είναι η σκόνη από τη Σαχάρα και συγκεκριμένα τα υπέρλεπτα σωματίδια αυτής της σκόνης», εξηγεί ο καθηγητής, βάζοντας στην εξίσωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στον ελλαδικό χώρο και την επιβάρυνση από τις πρόσφατες πυρκαγιές.
Οι πυρκαγιές
«Οι φετινές πυρκαγιές έχουν επιδεινώσει την ήδη υπάρχουσα ατμοσφαιρική ρύπανση. Κατά τη διάρκειά τους ήταν σε πολύ υψηλά επίπεδα, έως δέκα φορές πάνω από τα συνήθη. Το επιπλέον με τις πυρκαγιές είναι πως ό,τι παράγουν είναι αφενός υπέρλεπτα σωματίδια, αφετέρου είναι και σωματίδια που είναι όλα καρκινογόνα ή κατά το μεγαλύτερο μέρος. Φυσικά οι πυρκαγιές επηρεάζουν περισσότερο τον κόσμο που ζει πιο κοντά. Ας πούμε, στην Αθήνα έφτασε η κάπνα από τα Βίλια, από τον Κιθαιρώνα τον Μάιο, και ένα διάστημα ίσως και από την Εύβοια. Αλλά καταλαβαίνετε ότι ο κόσμος που ήταν πολύ πιο κοντά στις εστίες είχε πολύ πιο μεγάλα επίπεδα. Ενα μέρος από τη ρύπανση αυτή διασπείρεται, φεύγει με τους ανέμους, δεν μένει πολύ. Το καλό είναι ότι από ένα πολύ μεγάλο μέρος που πάει στην ατμόσφαιρα τα πιο μικρά και πιο ελαφριά σωματίδια μένουν στην ατμόσφαιρα μόνο για μία εβδομάδα με δέκα μέρες. Τα πιο βαριά σωματίδια, όμως, κατακάθονται μαζί με τις στάχτες. Και με τους αέρηδες υπάρχει κάποια επαναιώρηση».
Οπως επισημαίνει ο ειδικός, η κατάσταση δεν βαίνει ακριβώς επιδεινούμενη, καθώς παλιότερα, ειδικά στο λεκανοπέδιο Αττικής με το νέφος από τα αυτοκίνητα και τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας, τα πράγματα ήταν σαφώς χειρότερα. «Τώρα στο Λεκανοπέδιο, μιλώντας για την Αθήνα, δεν υπάρχει βιομηχανία, έχουν μπει τα καταλυτικά αυτοκίνητα, το μετρό, υπάρχει μια μείωση της ρύπανσης σε σχέση με τη δεκαετία του ’90», αναφέρει, θίγοντας το ζήτημα της «μεταφερόμενης» ρύπανσης που αποκαλύπτει και το πόσο αλληλένδετο είναι το ζήτημα της κλιματικής κρίσης για τα διάφορα κράτη.
Δύο παράγοντες
«Είναι δύσκολο να εξαλειφθεί η ατμοσφαιρική ρύπανση από τη μια μέρα στην άλλη. Η ατμοσφαιρική ρύπανση που μετράμε στην Αθήνα αποτελείται από δύο παράγοντες. Εχουμε τη ρύπανση της Αθήνας και έχουμε και τη ρύπανση που μεταφέρεται από μεγάλη απόσταση. Για παράδειγμα, το καλοκαίρι, το 50% της ρύπανσης είναι από τοπικές πηγές και το άλλο 50% – ίσως και περισσότερο – έρχεται από μεγαλύτερη απόσταση. Από την Τουρκία, από την Ουκρανία όπου έχουμε πυρκαγιές ή βιομηχανίες που δουλεύουν με λιγότερα μέτρα. Και επειδή δεν βρέχει, μπορεί ακριβώς αυτή η ρύπανση να μεταφερθεί εύκολα στην περιοχή μας. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και αν πάει κάποιος σε ένα χωριό ή σε ένα ωραίο νησάκι, δεν θα έχει τη ρύπανση της Αθήνας αλλά θα έχει τη μεταφερόμενη.
Εκεί το κράτος δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Κυρίως αν οι γείτονές μας δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση και γράφουν όλα τα μέτρα στα παλαιότερα των υποδημάτων τους. Τον χειμώνα η κατάσταση είναι ανάποδη – επειδή έχουμε τα τζάκια και μια σειρά από άλλους παράγοντες, η ρύπανση στην Αθήνα κατά 80% είναι τοπική. Εκεί μπορούν να παρθούν μέτρα, να δοθούν κίνητρα να αντικατασταθεί η καύση της ξυλείας ή της βιομάζας με άλλες μορφές. Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση και η κλιματική κρίση είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Γιατί τα θερμοκηπικά αέρια πώς παράγονται; Από την καύση ορυκτών καυσίμων. Η ατμοσφαιρική ρύπανση πώς παράγεται; Από την καύση ορυκτών καυσίμων. Αρα, αν θέλουμε να πάμε σε επίπεδα μείωσης, πρέπει να πάμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», καταλήγει ο Νικόλαος Μιχαλόπουλος.
Latest News
Μεγαλώνει η απειλή για την οικονομία της Ευρώπης
Οι μεγάλες αλλαγές στο μοτίβο της αγροτικής παραγωγής αλλά και του τουρισμού αναμένεται να τροφοδοτήσουν αλυσιδωτές επιπτώσεις
Χρειαζόμαστε ένα Bretton Woods για το κλίμα του πλανήτη
Πρόταση για να αναλάβει η Παγκόσμια Τράπεζα ρόλο συντονιστή για την απανθρακοποίηση των οικονομιών και τις περιβαλλοντικές προκλήσεις του 21ου αιώνα
Το βακτήριο που τρώει άνθρακα και κάνει τους ρύπους, μπλουζάκια
Όταν ο άνθρακας αποκτά νέα πράσινη ζωή
Ο Απρίλιος 10ος συνεχόμενος μήνας με θερμοκρασίες πάνω από τα φυσιολογικά
Συναγερμός για την αύξηση των πυρκαγιών
Οι έξι πληγές του Αιγαίου
Η Μεσόγειος Θάλασσα μπορεί να αποτελεί πόλο έλξης για έλληνες και ξένους επισκέπτες, αλλά αντιμετωπίζει υπαρκτούς κινδύνους που απειλούν το μέλλον της
Ποια είναι η startup – ηγέτης στην πράσινη ενέργεια – Πάνω από 1 δισ. ευρώ η αξία της
Η εταιρεία έχει υπό ανάπτυξη ένα χαρτοφυλάκιο έργων άνω του 1,2GW παραγωγής ενέργειας και 900ΜW αποθήκευσης - Τα επενδυτικά σχέδια
Εκτίναξη 20% της μετοχής της κινεζικής Nio - Διπλασίασε τις παραδόσεις EV
Η Nio ανακοίνωσε ότι παρέδωσε 15.620 οχήματα τον Απρίλιο, σημειώνοντας αύξηση 134,6% σε ετήσια βάση
Έρχεται η πρώτη Δημοπρασία Εγγυήσεων Προέλευσης από τον ΔΑΠΕΕΠ - Πότε θα γίνει, ποιους αφορά
Tα ειδικά χαρακτηριστικά των προϊόντων διαφοροποιούνται και διακρίνονται ως προς την πηγή της Ανανεώσιμης Ενέργειας και την θέση του Σταθμού παραγωγής
Με «πράσινο» look τα εμπορικά της Lamda στο ΧΑ – Πώς αλλάζουν «The Mall Athens» και «Golden Hall»
Σε εξέλιξη τα έργα ενεργειακής αναβάθμισης και δημιουργίας χώρων πρασίνου τα εμπορικά κέντρα της Lamda
Κλιματική αλλαγή: «Καμπανάκι» ειδικών για δραματικές συνέπειες στο κοντινό μέλλον
Περιοχές στον πλανήτη θα βρίσκονται σύντομα σε δυσμενή θέση, με τα ζώα να αποτελούν τα πρώτα θύματα δραματικών αλλαγών